Zwangerschap van A – Z

Eigenlijk duurt de zwangerschap maar 38 weken, maar omdat het moeilijk te achterhalen is wanneer de bevruchting precies plaatsvond, begint de telling van de Eerste Dag van de Laatste Menstruatie (ELM). Dat wil zeggen dat de twee weken voor de eigenlijke conceptie meegerekend worden. Je spreekt dus over een zwangerschap van 40 weken of 10 maanmaanden van vier weken, wat overeenkomt met 9 kalendermaand. Wist je dat?

Vrijen zonder voorbehoedsmiddel is nog steeds de meest gangbare methode om zwanger te worden. Toch lijkt het soms makkelijker gezegd dan gedaan. Niet alleen het moment waarop je vrijt is belangrijk, ook je gevoelens spelen een grote rol. Hoe meer je naar een kind verlangt, hoe moeizamer het lijkt te gaan. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar je kunt er het beste niet teveel mee bezig zijn. Richt je aandacht liever op de gevoelens die je ervaart tijdens het vrijen in plaats van op het resultaat daarvan. Een drankje of een prikkelende film wil daarbij vast wel helpen. Gebruik je fantasie en geniet ervan, wie weet heeft het resultaat 🙏🏻

Zwangerschap is voor de meeste mensen niet meer een automatisch gevolg van seksualiteit, maar een duidelijke keuze. Dit kind, dat je zó graag wilt krijgen, heeft er daarom recht op om op te groeien onder optimale omstandigheden. Dat betekent dat je in de loop van de zwangerschap van alles zult aanschaffen en organiseren om hem goed voorbereid te ontvangen. Maar ook tijdens de zwangerschap zul je het hem goed naar de zin moeten maken.
Realiseer je je dat je ongeboren kind volledig afhankelijk is van wat jouw lichaam hem aanbiedt aan voedingsstoffen en zuurstof, maar ook aan schadelijke stoffen? Zoals alcohol, nicotine en medicijnen. Deze stoffen kunnen je kindje schaden. Vooral in de eerste maanden, als alle organen worden aangelegd. Maar vaak weet je pas drie of vier weken na bevruchting zéker dat je zwanger bent. Het is dan ook beter te stoppen met alcohol en roken voordat je stopt met anticonceptie. Ook wordt aanbevolen tijdig (4 weken voor bevruchting, tot 8 weken daarna) te starten met foliumzuur (een B-vitamine) Dit vermindert de kans op een aanlegstoornis die ook wel “open ruggetje” wordt genoemd. Overleg hierover met je huisarts.

Eén van de meer dan honderd miljoen vrijgekomen zaadcellen heeft de eindstreep bereikt. Hoewel je het zelf nog niet weet, ben je zwanger!
Die ene speciale zaadcel legt zijn genetische stempel op de eicel. Kort daarna vindt de eerste celdeling plaats. Vanaf nu ligt definitief vast hoe je kind er later uit gaat zien. Je baby is nu zo groot als een maanzaadje.

Maar je weet het nog niet. Hoe kun je daar dan achter komen? Het eerste duidelijke teken is dat je ongesteldheid wegblijft. Zeker wanneer je regelmatig menstrueert is het vreemd als je overtijd bent. Maar misschien voel je je nu al zwanger, ook al ben je nog niet eens overtijd….
Veel vrouwen vinden het prettig om dit gevoel bevestigd te zien met een zwangerschapstest. Dat kan al als je één dag overtijd bent. Als de test positief is, hoef je voorlopig niets te doen. Het is nog te vroeg voor je eerste zwangerschapscontrole: over een week of vier hoef je pas te beginnen met het regelen van allerlei zaken. De meeste verloskundigen willen graag dat je rond die tijd contact opneemt. De verloskundige spreekt alles met je door wat van toepassing is op dat moment. Probeer ondertussen zo gezond mogelijk te leven: goed eten, niet roken, veel rusten en vooral: genieten ☺️!

Je zwangerschapstest was positief. YESS!! Je bent dus écht zwanger! Misschien hebben je partner en jij hier lang op gewacht en kunnen jullie het haast niet geloven. Of misschien ben je heel snel in verwachting geraakt; ook dan kun je het haast niet geloven. Zwanger zijn is een mysterie en deze eerste weken zijn het vreemdst: je weet dat je een kindje krijgt, maar je kunt je er niks concreets bij voorstellen. Hopelijk ben je blij en “vol verwachting”. Toch is dit een periode van tegenstrijdige gevoelens. Naast de blijdschap voel je misschien ook angst: zal het goed gaan, zal ik geen miskraam krijgen? Of je denkt bezorgd: ben ik wel sterk en gezond genoeg om zwanger te zijn en een kind te baren? Misschien ben je onzeker of je de verantwoordelijkheid voor een kind wel aankunt. En hoe moet het met je werk; je hele leven gaat immers veranderen en het zal nooit meer zo zijn als vroeger. Deze sombere gedachten maken dat je je wel eens vertwijfeld kunt afvragen waar je aan begonnen bent. Schaam je niet voor deze gedachten: iedere zwangere heeft ze – en je partner heeft ze misschien ook. Door er samen over te praten kun je elkaars zorgen relativeren en elkaar steunen.

Het klompje cellen dat zich in je baarmoederwand heeft genesteld, begint een zekere vorm aan te nemen en wordt nu embryo genoemd. Het blijkt dat alle kinderen zich volgens een vast patroon ontwikkelen. Daarom kun je bijna op de dag af weten wat er nu met dit wezentje in jouw buik gebeurt.
Het lijkt alsof er een draaiboek is, waarin de ene ontwikkelingsfase automatisch de volgende in gang zet. De cellen vermenigvuldigen zich in een razendsnel tempo en specialiseren zich intussen tot hersencel, levercel of huidcel. En alles loopt symmetrisch, daarmee bedoel ik “aan zowel de rechter als de linkerkant. Wat wonderbaarlijk, he? Aan het begin van de zesde week ziet je kindje eruit als een gekromd ovaal wezentje zonder armen en benen. Maar op de vijfde dag van deze week zijn er plotseling kleine uitstulpingen aan de romp waaruit de armen zich gaan ontwikkelen. En op de eerste dag van de volgende week, als even plotseling de benen beginnen te groeien, heeft hij al een boven en een onderarm! Op de vierde dag van deze week begint het hartje te kloppen…Je weet amper dat je zwanger bent, misschien ben je er zelfs niet eens zeker van – en intussen gebeurt er al zoveel. Toch is je kind pas 6 millimeter lang, nog kleiner dan je pinknagel, en hij weegt nog vrijwel niets.

Je zit nu een beetje tussen het wal en het schip. Je bent zwanger, maar je gaat nog niet naar zwangerschapscontrole of zwangerschapsyoga of gym. Je hebt nog geen buik en je voelt je kindje nog niet bewegen. Je merkt dus eigenlijk niet zo veel, behalve dat je niet meer ongesteld wordt en dat je behoorlijk last kunt krijgen van de zwangerschapshormonen. De eerste maanden kun je intens moe zijn. In je lichaam gebeurt ongemerkt ontzettend veel. Luister naar je lichaam en geef zoveel mogelijk toe aan die extra behoefte aan rust. Iedereen aan wie je vertelt dat je zwanger bent, zal vragen of je misselijk bent.

Toch heeft “maar” de helft van alle vrouwen daar last van. Wel krijgt bijna iedereen een smaakverandering. Dingen zoals koffie of gebraden vlees smaken niet meer, terwijl je van bijvoorbeeld softijs of appels, plotseling, niet genoeg kan krijgen. Je borsten kunnen heel tintelig en gevoelig zijn, vooral de tepels en de zijkanten. Diezelfde hormonen zorgen er ook voor dat je meer last hebt van afscheiding, dat je vaker moet plassen en dat je vagina extra doorbloed raakt.. om nog maar niet te spreken over de extra vetafzetting op de heupen en bovenbenen…..”moederlijke vormen”. Wees gerust, bij het verdwijnen van de hormonen na de bevalling verdwijnen deze rondingen meestal ook weer.

Je kindje is nu 1 cm en gaat spontaan bewegen, al kun je dat nog niet voelen. Deze week wordt je baby een jongetje of een meisje. De jongens krijgen testikels en de meisjes eierstokken. Ga alvast op zoek naar een verloskundige of gynaecoloog. De eerste afspraak zal zijn tussen de achtste of tiende week van je zwangerschap. De verloskundige is meer dan alleen een medisch deskundige die je tijdens de zwangerschap, bevalling of het kraambed begeleidt. Zij is tijdens je zwangerschap een soort coach en een belangrijke bron van informatie waar je met al je vragen terecht kunt. Denk dus voor het eerste bezoek alvast na over wat je allemaal weten wilt en zet dit op papier zodat je nik vergeet.

Wat je ook al kunt doen om toch een beetje bezig te zijn met je prille zwangerschap: je aanmelden bij Moeders voor Moeders! Moeders voor Moeders zamelt urine in van pril zwangere vrouwen, waaruit het hCG-hormoon wordt gewonnen. Dit hormoon wordt door farmaceutische bedrijven gebruikt voor het vervaardigen van geneesmiddelen die worden gebruikt bij vruchtbaarheidsbehandelingen. Als zwangere vrouw kun je dus andere vrouwen helpen om ook zwanger te worden. En daar is niet alleen Moeders voor Moeders jou dankbaar voor, maar ook alle toekomstige moeders!!!

Je kind groeit nog niet erg hard: hij is nu twee gram en ongeveer drie cm. Ongeveer de grote van een druif. Maar hij ontwikkelt zich wel snel. Neem b.v. zijn gezichtje: deze week worden de kaken, de mond en de lippen gevormd. Hij heeft al een duidelijke bovenlip en een begin van een tong. En in de volgende week worden, in de kaak, de twintig melktanden aangelegd. Als je je kindje van opzij bekijkt, zie je een wipneusje, en daar zitten al twee neusgaten in! En wat zijn oren betreft: deze week komt het binnenoor, met de gehoor- en evenwichtsorgaantjes. Vanaf nu gaat ook de oorschelp groeien. Met vijf maanden zal die helemaal klaar zijn, incl. het keurig opgerolde randje aan de bovenkant.

Tegen die tijd zal je kindje geluiden kunnen horen, omdat dan ook de gehoorbeentjes en gehoorzenuwen klaar zijn. De ogen staan nu nog ver uit elkaar, ze lijken meer aan de zijkant dan aan de voorkant te zitten. Maar het oogwit is zich al aan het vormen, en de iris en de pupil zijn er al! Deze week beginnen de oogleden te groeien: over twee weken bedekken ze het hele oog. Ze worden dan als het ware aan elkaar vastgeplakt tot de zevende maand: dan gaan de oogjes pas open. Dit betekent niet dat je kindje niets zal zien: vanaf de zestien weken is het netvlies lichtgevoelig. Door de oogleden, door het vruchtwater, de baarmoeder en de buikwand heen zal hij merken dat je aan het zonnebaden bent of dat er een felle lamp op je buik schijnt.

Je  bent vast nieuwsgierig naar dat kindje in je buik: je zou hem al wel eens willen zien. Met een echoscopie kan dat een beetje, al zijn die beelden zo vaag dat je hem er later niet in zult herkennen. Je kindje is immers pas zo groot als een kers (ong. 2 cm lang en circa 5 gram). Op deze foto houd ik de echofoto vast van Tijn. Gemaakt zo rond de 10 weken in mijn eerste zwangerschap. Hoe klein, maar o, zo bijzonder. Zo trots als een pauw was ik en heel de wereld mocht het vanaf dat moment weten: “IK BEN ZWANGER”!!!

Je hebt er niks van gemerkt, maar je kind is nu helemaal “klaar”. Er ontstaat niets nieuws meer; alles wat een mens moet hebben is in aanleg aanwezig. In je buik zit nu een miniatuurbaby’tje. Maar de verhoudingen zijn wel een beetje vreemd: het hoofdje is bijvoorbeeld net zo groot als de rest van het lichaam. In de komende tijd zal alles gaan groeien, en zullen de afmetingen in verhouding beter worden. Ook verder moet er nog veel gebeuren voordat je kindje op eigen kracht kan leven. De inwendige organen moeten rijpen om te kunnen functioneren, alles wordt verfijnd en vervolmaakt, en de details moeten worden afgewerkt. De nageltjes moeten bijvoorbeeld nog groeien, het hoofdhaar is nog niet zichtbaar en de oogjes kunnen nog niet zien. Het is niet te zien of het een jongetje of een meisje is, en het geraamte bestaat nog uit kraakbeen in plaats van bot. Dit hele complete kind is maar 5,5 centimeter, zo lang als een lucifersdoosje met het gewicht van een gewone brief, 10 gram.

Rond deze tijd heb je net voor het eerst je zwangerschapscontrole gehad of vindt deze plaats. Soms krijg je je eerste controle al rond 8 weken soms wat later. Ergens tussen de 8-12 weken. Het eerste bezoek kost altijd de meeste tijd, omdat je verloskundige veel van je wil weten. Zoals je gezondheid, je medische voorgeschiedenis en ook de gezondheid van je familie. Zijn er tweelingen in de familie? Wanneer was de eerste dag van je laatste menstruatie? Ben je al eens eerder zwanger geweest en bevallen. Wat was het verloop van eerdere zwangerschap(pen) en bevalling(en)? Ook kraamhulp en eventuele zwangerschapscursussen worden in dit eerste gesprek besproken. Afhankelijk van alle antwoorden kan bepaald worden of je voor controle en begeleiding thuishoort bij een verloskundige of bij een gynaecoloog. De verloskundige vraagt dus veel, maar ook jij hebt uiteraard het recht om vragen te stellen! Bedenk van tevoren goed wat je wilt weten en maak daarvan een lijstje met punten. Na dit uitgebreide gesprek volgt een lichamelijk onderzoek, zul je waarschijnlijk een echo krijgen en voor de eerste keer het hartje van je kindje horen.